آشنایی با خواص عدس

ایرانیان از زمان قدیم از خواص عدس بهره می‌بردند زیرا عدس یکی از مواد مغذی بسیار مهم در رژیم‌های غذایی است که به سبب دارا بودن خواص زیاد هیچوقت از سفره غذایی خانواده ایرانی حذف نمی‌شود. این گیاه کوچک شبیه نخود است و در خانواده حبوبات‌ جای می‌گیرد.

از عدس در خورش، سوپ، خوراک، همراه با برنج و حتی در سالاد نیز استفاده می‌شود. عدس یکی از ارزان‌ترین و سالم‌ترین غذاها در رژیم غذایی است، اما جالب است بدانید که همه عدس‌ها به یک صورت طبخ نمی‌شوند. این مقاله همه چیز را درباره عدس از جمله خواص عدس برای لاغری، ارزش غذایی، مضرات آن، فواید عدس برای دیابت و حتی نحوه طبخ آن به شما می‌گوید. پس تا انتها ما را همراهی کنید.

ارزش غذایی عدس

عدس یک وعده فوق‌العاده عالی در رژیم غذایی  است و مملو از منیزیم، ویتامین‌های گروه B، روی، پتاسیم، فیبر و پروتئین می‌باشد. جالب است بدانید که بیش از 25 درصد از عدس را پروتئین تشکیل می‌دهد و این دانه با ارزش را به یک جایگزین عالی برای گوشت تبدیل می‌کند.

علاوه براین، عدس منبع غنی از آهن است؛ منبعی که گاهی اوقات در رژیم‌های گیاهخواری خبری از آن نیست. عدس‌ها به دلیل تنوع از نظر مواد مغذی با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند، اما به صورت کلی یک فنجان عدس پخته (حدود ۱۹۸ گرم) شامل این مقدار مواد مغذی می‌باشد:

۲۱ خاصیت شگفت‌انگیز عدس برای سلامتی

بسیاری از بیماری‌های دنیای امروز، به سبک زندگی و تغذیه ما مرتبط است. بنابراین، مصرف غذاهای گیاهی خطر ابتلا به بیماری‌ها را کاهش می‌دهد. مطالعه‌ای که در سال 2019 در مجله انجمن قلب آمریکا(AHA)  منتشر شده بود، نشان می‌دهد که آن دسته افرادی که در برنامه غذایی خود از غذاهای گیاهی سالم‌تری استفاده می‌کنند، شانس کمتری را در ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی دارند.

غذاهای گیاهی غالبا طیف وسیعی از فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی را به بدن می‌رسانند. همچنین، دارای خاصیت آنتی اکسیدان و ضد التهابی بر علیه رادیکال‌های آزاد هستند که به پیشگیری و جلوگیری از انواع سرطان‌ها کمک می‌کند. در این بین، عدس؛ این دانه پرخاصیت و مغذی از این قاعده مستثنی نیست و برای بدن فواید زیادی دارد.

خواص عدس برای لاغری یکی از موضوعاتیست که کمتر به آن پرداخته شده. اما جالب است بدانید که عدس به دلیل داشتن فیبر به کاهش وزن کمک می‌کند. علاوه بر این عدس برای دیابت نیز مفید است و موجب کاهش قند خون می‌شود.

سلامت قلب و عروق

عدس به دلیل دارا بودن مقادیر غنی از فیبر، فولیک اسید و پتاسیم به سلامت قلب و عروق ما کمک زیادی می‌کند. براساس تحقیقات مجله دانشکده پزشکی آمریکا، مصرف فیبر زیاد، سطح کلسترول بد (LDL) را در بدن کاهش می‌دهد. علاوه براین، فیبر پیشرفت بیماری‌های پرخطر را در بدن انسان کند می‌کند.

کاهش فشار خون با مصرف عدس

یک مطالعه بر روی موش‌ها در آمریکا نشان می‌دهد افرادی که عدس را در وعده‌های غذایی خود مصرف می‌کنند در مقایسه با کسانی که نخود یا لوبیا می‌خورند، فشار خون پایین‌تری را تجربه می‌کنند.

به بیان ساده‌تر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم موجود در عدس به طور طبیعی فشار خون را پایین آورده و احساس بهتری به ما می‌دهد. همچنین، پروتئین‌های موجود در عدس، آنزیم تبدیل‌کننده آنژیوتانسین را که موجب انقباض رگ‌های خونی می‌شود و فشار خون را بالا می‌برند مسدود می‌کند.

یکی از خواص عدس به دلیل وجود منیزیم و پتاسیم، کاهش فشار خون است.

کاهش دیابت بارداری

فولات همان ویتامین B9 در بدن است که کمبود آن منجر به کم‌خونی می‌شود. وجود فولات برای رشد جنین و جلوگیری از نقص‌های مادرزادی در نوزادان حیاتی است. این ویتامین ضروری خطر ابتلا به دیابت بارداری را نیز کاهش می‌دهد.

یک مطالعه تحقیقاتی در سال ۲۰۱۹ روی زنان باردار نشان می‌دهد زنانی که در دوران بارداری فولات بیشتری مصرف می‌کنند در مقایسه با گروه دیگر، کمتر دچار دیابت بارداری می‌شوند. پزشکان نیز توصیه می‌کنند که زنان در سنین باروری حداقل ۴۰۰ میکروگرم فولات یا فولیک اسید را به صورت روزانه مصرف کنند. عدس حاوی منبع غنی از فولات است که سلامت مادر را در این دوران تضمین می‌کند.

پیشگیری از سرطان

عدس دارای سلنیوم است. سلنیوم سرعت رشد تومورهای سرطانی را کاهش می‌دهد و پاسخ ایمنی فرد به عفونت‌ها را با تحریک سلول‌های لنفوسیت بالا می‌برد. همچنین، سلنیوم موجود در عدس میزان سرطان را در روده بزرگ، پروستات، ریه، مثانه، پوست، مری و معده کاهش می‌دهد.

جلوگیری از کم خونی

برای تولید گلبول‌های قرمز جدید در خون، بدن انسان به میزان کافی آهن نیاز دارد. عدس منبع غنی‌ای از آهن است که به سلامت گلبول‌های قرمز خون و در نتیجه پیشگیری از کم خونی به خصوص در زنان کمک زیادی می‌کند.

کمک به کاهش وزن با عدس

فیبر و پروتئین گیاهی موجود در عدس موجب می‌شود که شما با خوردن آن در وعده غذایی خود احساس سیری داشته باشید و زودتر از غذا دست بکشید. استفاده از عدس در رژیم غذایی به منظم‌ کردن حرکات روده، دفع و به دنبال آن کاهش وزن و لاغری در افراد چاق کمک زیادی می‌کند.

کمک به هضم بهتر غذا و احساس سیری

عدس برای لاغری توصیه می‌شود زیرا مصرف کافی فیبر یک عامل موثر در سلامت سیستم گوارش است. فیبر موجود در عدس موجب می‌شود که شما در رژیم غذایی خود احساس سیری و کاهش اشتها را تجربه کنید. همچنین، میزان کالری دریافتی شما را کاهش می‌دهد.

جلوگیری از یبوست

اگر دچار بیماری یبوست هستید، بدن شما دچار کم آبی و کمبود فیبر است. فیبر موجود در عدس موجب می‌شود که غذاهای شما سریع‌تر به روده بزرگ منتقل شوند و دفع آسان‌تری داشته باشید.

عضله سازی

یکی از خواص عدس عضله سازی و تقویت ماهیچه‌ها است. اندام‌ها و ماهیچه‌های ما برای ترمیم و تقویت به یک منبع مناسب پروتئینی نیاز دارند. عدس به ویژه جوانه عدس حاوی تمام اسید آمینه‌های ضروری است که بدن ما برای عضله سازی و عملکرد مناسب به این اسید آمینه‌ها احتیاج دارد.

کنترل دیابت

یک مطالعه تحقیقاتی در آمریکا در مورد غذاها نشان می‌دهد که فیبر رژیمی موجود در خانواده حبوبات بسیار بالاست. از این رو، مصرف عدس به همراه لوبیا و نخود به کنترل سطح قند خون کمک زیادی می‌کند.

بالواقع، فیبر سرعت جذب غذا توسط خون را کاهش داده و در نتیجه سطح قند خون را در تعادل نگه می‌دارد. به همین دلیل عدس برای دیابت و کنترل قند خون مفید است.

عدس برای دیابت مفید است زیرا میزان فیبر بالایی دارد و قند خون را کاهش می‌دهد.

جلوگیری از پیری پوست

تحقیقاتی که بر روی عدس در داکوتای شمالی ایالات متحده انجام شده است نشان می‌دهد که عدس به دلیل دارا بودن خاصیت آنتی اکسیدانی خود، خطر ابتلا به تصلب شرایین را کاهش داده و از پوست در برابر اثرات مخرب رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند. آنتی اکسیدان موجود در عدس تاثیر رادیکال‌های آزاد را خنثی کرده و در نتیجه از پیری و چین و چروک پوست جلوگیری می‌نماید.

بهبود سلامت مغز

مدت‌ها پیش محققان اعتقاد داشتند که ریزمغذی‌ها از جمله ویتامین‌ها و مواد معدنی تاثیر چندانی بر عملکرد مغز انسان ندارند. اما بعد از مدتی مشخص شد که وجود ویتامین‌ها و مواد مغذی برای عملکرد صحیح مغز ضروری و مهم است. منیزیم موجود در عدس به عملکرد رگ‌ها و سلول‌های عصبی کمک شایانی می‌کند و از پیشگیری بیماری‌هایی چون آلزایمر موثر است.

عدس و مبارزه با خستگی

کمبود آهن در بدن یکی از علت‌های شایع خستگی و کسالت در بدن است. وقتی فردی در رژیم غذایی خود به میزان کافی آهن دریافت نمی‌کند، کارایی و  عملکرد بدن او کاهش می‌یابد و احساس خستگی و فرسودگی می‌کند.

دو نوع آهن ضروری در بدن انسان وجود دارد: “آهن هِم و آهن غیر هِم” . گیاهان آهن غیرهم را برای بدن ما فراهم می‌کنند و عدس منبع خوبی برای دریافت این آهن است. گوشت و ماهی نیز منبع مناسبی از آهن هم می‌باشد.

جالب است این نکته را بدانید که بدن قادر نیست آهن غیرهم را به خوبی آهن هم جذب کند. از این رو، سعی کنید آهن غیرهم را با مصرف غذاهای غنی از ویتامین C از جمله مرکبات، عدس، فلفل و … دریافت کنید.

بهبود عملکرد کلیه‌ها

پتاسیم یکی از مواد معدنی موجود در عدس است که جایگزین مناسبی در مقایسه با سدیم است. این ماده مغذی در عملکرد اندام ها از جمله کلیه‌های ما بسیار کارآمد است.

عدس به دلیل اینکه پتاسیم بالایی دارد مصرف آن برای بهبود عملکرد کلیه‌ها توصیه می‌شود.

افزایش متابولیسم

عدس منبع غنی از ویتامین‌ها از جمله ویتامین B6 است که در سوخت و ساز بدن نقش بسیار مهمی دارد. این ویتامین سوخت و ساز و متابولیسم بدن شما را بالا می‌برد و انرژی تولید می‌کند.

عدس و کاهش کلسترول خون

عدس حاوی مقادیر مناسبی از ویتامین B3 است. این ویتامین در تقویت سیستم گوارشی و عصبی نقش بسیار حیاتی را ایفا می‌کند. ویتامین B3 کلسترول خون را کنترل کرده و کلسترول بد را کاهش می‌دهد.

کمک به سلامت دستگاه گوارش کودکان

هیچ چیز خسته کننده‌تر از یک کاسه ساده عدس برای کودکان نیست. اما این جمله بدین معنا نیست که شما این ماده مغذی را نادیده بگیرید و از سبد غذایی خود حذف کنید! همان‌طور که بارها در مقاله اشاره کردیم، عدس حاوی مقادیر فراوانی فیبر، آهن، پتاسیم و روی است که همه این مواد در سلامت دستگاه گوارش کودکان بسیار مفید است.

عدس را به صورت مخفیانه در رژیم غذایی کودکان خود بگنجانید و کودکان خردسال خود را مجبور کنید تا ناخواسته آن را امتحان کنند. همچنین، می‌توانید عدس را در کنار همبرگر به عنوان سالاد و جایزه برای آن‌ها در نظر بگیرید.

رشد موها

برای اینکه موهای پرپشتی داشته باشیم، به جز شستشوی آن‌ها لازم است از مواد مغذی موجود در غذاها کمک بگیریم. عدس سرشار از فولیک اسید است و اکسیژن مورد نیاز پوست سر را تأمین می‌کند.

اگر به دنبال داشتن موهای سالم و حجیم هستید، خوردن عدس را فراموش نکنید؛ چرا که برای رشد مو و تجدید سلول‌های آن ضروری است.

فولیک اسید موجود در عدس به رشد و تقویت موها کمک می‌کند.

کاهش دردهای قاعدگی

اگر به صورت ماهانه قاعدگی‌های دردناکی را تجربه می‌کنید و از درد پریودی خود کلافه شده‌اید، خوردن عدس و لوبیا را در دوران قاعدگی خود فراموش نکنید. عدس و لوبیا سرشار از آهن و پروتئین هستند و درد شما را در این دوران به حداقل می‌رسانند.

کمک به سلامت جنسی در آقایان

عدس پخته شده حاوی 27 درصد فولات در مقایسه با اسفناج است. همچنین، منبع ویتامین B1، سلنیوم، منیزیم، منگنز و آهن است که همه این‌ها در بهبود سلامت جنسی آقایان و حتی خانم‌ها بسیار کارآمد است.

افزایش شیر در خانم‌های شیرده

نخود، لوبیا و عدس از جمله غذاهای نفاخ در دوران شیردهی هستند. اما عدس به سبب داشتن فیبر و خواص شگفت انگیز خود هفته‌ای یک بار برای خانم‌های شیرده توصیه می‌شود.

چه میزان عدس در رژیم لاغری مجاز است؟

براساس میزان اضافه وزن، سن و شرایط جسمانی میزان در نظر گرفته شده برای هر وعده غذایی با شخص دیگر متفاوت است. اما برچسب حقایق تغذیه‌ای که درصد ارزش روزانه غذاها را در رژیم غذایی نشان می‌دهد، مصرف نصف فنجان عدس که دارای ۲۰ گرم کربوهیدرات و ۸ گرم فیبر است به صورت روزانه ممنوعیتی ندارد.

بهترین روش پخت عدس چیست؟

عدس به راحتی پخته می‌شود و می‌توان آن را حداکثر تا ۴۵ دقیقه آماده کرد. حتی می‌توانید از کنسرو عدس نیز برای غذای خود استفاده کنید. برخلاف سایر حبوبات‌ها، خیساندن عدس تنها به مدت ۲۴ ساعت کفایت می‌کند.

به علاوه، بهتر است قبل از پختن آن را آبکشی کنید تا ناخالصی‌هایش از بین بروند. سپس آن را در یک قابلمه به همراه سه فنجان آب و کمی نمک بجوشانید و اجازه دهید به مدت ۲۰ الی ۳۰ دقیقه بدون گذاشتن درب قابلمه بجوشند.

عدس پخته را می‌توان تا ۵ روز در یخچال نگهداری کرد.

توجه داشته باشید که عدس باید کمی ترد و نرم باشد؛ البته این موضوع به ذائقه شما بستگی دارد. اما توصیه می‌شود که بعد از یکبار جوش آمدن بلافاصله روی آن آب سرد بریزید تا از پختن و شکافته شدن بیشتر آن جلوگیری شود.

همچنین، می‌توانید عدس‌ها را در نایلون بریزید و در طول هفته برای وعده ناهار یا شام از آن‌ها استفاده کنید؛ چرا که قابلیت ماندگاری تا ۵ روز داخل یخچال را دارند.

مضرات عدس چیست؟

عدس در دسته حبوبات دانه‌ای طبقه بندی می‌شود. بنابراین، اگر به طور منظم از عدسِ غنی از فیبر استفاده کنید، دچار نفخ شدید شکمی خواهید شد. به علاوه، عدس دارای ماده‌ای به نام الیگوساکارید است که مصرف زیاد آن علاوه بر نفخ، باعث ناراحتی معده و شکم خواهد شد.

زمانی که عدس وارد دستگاه گوارشی می‌شود به خوبی در معده هضم نمی‌شوند و پس از انتقال به روده بزرگ دفع خواهد شد که همین مسئله زمینه ساز نفخ و گاز بیشتری از شکم خواهد بود. از این رو، توصیه می‌شود که حتما قبل از مصرف آن را خیس کنید.

چه کسانی نباید عدس را مصرف کنند؟

اگر دارای مشکلات روده‌ای از قبیل سندروم روده تحریک پذیر(IBS) یا بیماری‌های خودایمنی از جمله کرون (بیماری التهابی روده که باعث تحرک و تورم دستگاه گوارش می‌شود) یا هاشیموتو (التهاب مزمن غده تیروئید) هستید، این احتمال وجود دارد که کربوهیدرات موجود در عدس برای شما مشکل ساز شود.

بنابراین، قبل از مصرف حتما با پزشک خود مشورت کنید. به علاوه، عدس خام یا نیم پز برای سلامتی بسیار مضر است و حتی ممکن است در برخی افراد مرگ آن‌‌ها را به دنبال داشته باشد.

آنچه از مقاله خواص عدس آموختیم:

در این مقاله درباره خواص عدس و مضرات آن خواندید. دانستیم که عدس برای لاغری، پیشگیری از انواع سرطان، رفع کم خونی و خستگی بسیار مفید است. همچنین مصرف عدس برای دیابت نیز موثرو مفید است و سطح قند خون را کاهش می‌دهد. عدس دارای خواص بی‌شماری می‌باشد که انواع مختلفی دارد و براساس رنگ‌هایش طبقه بندی می‌شود. این ماده مغذی حاوی مواد معدنی از جمله منیزیم، پتاسیم،آهن، روی، فولات و … است که فواید زیادی در سلامتی، پوست، مو، کاهش وزن، دیابت، بیماری کلیوی، قلب و عروق دارد. اما مصرف زیاد آن می‌تواند باعث نفخ شکمی و ناراحتی‌های معده شود. بنابراین، آن را در حد اعتدال مصرف کنید. همچنین، توصیه می‌شود که برای پختن آن بین ۲۰ تا ۳۰ دقیقه زمان بگذارید و به هیچ‌ وجه آن را نیم‌ پز مصرف نکنید.